โดยอิสมาแอล สาเระ นักประวัติศาสตร์มลายูเบตง
หลวงเจริญๆ พูดว่าได้ ตื่นอะไรกันนักกันหนา” นายสงวน จิรจินดา ตอบกลับไปว่า “มีการพูดว่า จะมีการปล้นตลาดวันนี้” ในขณะเดียวกันได้ยินเสียงคนพูด พร้อมมีเสียงดัง ทางด้าน ด่านศุลกากร ข้างๆ มัสยิดกลางเบตง พอเดินถึงบ้าน พนักงาน โลหะกิจ (สำนักงานอัยการในปัจจุบันนี้)พบ “นายผึ้ง ไชยสุวรรณ,ปลัดซ้าย เดินมาแจ้งว่า “ คุณพระต้องการพบ “ หลังจากนั้นทั้ง 3 คน จึงพาไปกันไป บ้าน คุณพระๆ เดินผ่านสถานีตำรวจ ก็ปกติดี พอผ่านด่านศุลกากร ก็ไม่มีอะไรผิดปกติ หลวงเจริญแวะ เข้าที่ด่านศุลกากร ทั้งคน 2 เดินทางต่อ ในที่สุดก็เลยถึง บ้าน ผู้ว่าการอำเภอ
ที่บ้านผู้ว่าการ อำเภอ คุณพระๆเพิ่งมารับตำแหน่งใหม่ ๆ ก็เลยได้มีโอกาสพูดคุย ตอนหนึ่ง คุณพระๆ ได้ถามว่า มีข้อมูลอะไร ที่เป็นประโยชน์ บ้าง ก็ได้แจ้งกับ ผู้ว่า อำเภอว่า วันที่ 25 เดือน (ตุลาคม)นี้ ขณะอยู่บ้าน แซ่โล รู้สึกได้ยิน การพูดว่าบางตอนว่า จะมีการปล้น แต่ไม่รู้เมื่อไหร่ เหมือนจะถามอยากรู้กำลัง ของ ตำรวจ
เช่นถามว่า “ กำลังตำรวจดูแลตลาดคงมีหลายคนนะ” ก็ตอบไปว่า “มีไม่เท่าไหร่)” “ทำไมไม่วางกำลังให้มากละ” เขาถาม“เราต้องวางกำลัง ดูแลที่อื่นด้วย”
“ งั้นถ้า ผู้ร้าย มามาก คงแย่ละสิ ยิ่งตำรวจ มลายู ด้วย”เขาพูด
“ นั้นเป็นงานของตำรวจ เขารู้ดีกว่า เรา “ นาย สงวน ตอบ
พอจบประโยคนี้ เขาก็เลิกถาม แล้วการพูด ก็สิ้นสุดลงได้บอก คุณพระๆ อีกว่า เมื่อเช้าหลังกลับจากบ้าน แซ่โล ได้พบกับนาย ฮอง คนขับรถ โดยสาร เบตง-ปีนัง ได้พูดเรื่องคนอพยพ ออกจากเบตง เขาบอกว่า พวกเขากลัว การปล้น แต่ตัวเขาไม่กลัว เพราะไม่มีอะไรให้ปล้น ได้ถามว่า เรื่องจริง ไหม นาย ฮอง บอกเขาก็ได้ข่าวเหมือนกัน
หลังจากนั้น เข้าตลาดผ่านหน้าร้าน “สีสวง” ได้พบ นาย “โลเง็กซี่ “ ขี่จักรยาน ค่อนข้างใหม่ ผ่านมา แล้วผงกหัวทักทาย แล้ว พูดภาษามาลายู ว่า “ พารถกินลมสักหน่อย” ( Bawa basikal makan angin-ผู้เขียน) แล้วก็ผ่านไป แล้วได้บอกตำรวจ คล้าย ชุติพงศ์ เป็นยามอยู่ที่สามแยกให้ระวังเหคุการณ์ด้วย
นายโลเง็กซี่ มีท่าทาง แปลก นับตั้งแต่ตำรวจจับ นาย ซอเช่งชุน ในข้อหาสงสัย เป็นคนปล้นบ้าน ขุนวิจิตรๆ เมือปลายเดือนก่อนนั้น(กันยายน) และมักจะไปปรากฏตามที่ต่างๆ เช่น ตามที่ชุมชน ร้านกาแฟ สถานีตำรวจ และ ด่านศุลกากร เหมือนกับว่า ต้องการหาข่าวอะไรสักย่าง ผิดไปจากเดิมแต่ไหนแต่ไรมา “โลเง็กซี “ จะอยู่แต่ในร้านซ่อม จักรฺยาน ของตนเองเท่านั้น ถ้าจะออกไปบ้างก็ไปล่าสัตว์ หรือ ออกไปดูแลสวนยาง ของตนเอง ที่ “บ้านบันนังสิแน” เป็นครั้งคราว นาย “โลเง็กซี่” จะมีความเป็นอยู่อย่างนี้ ตลอดเวลาที่ นาย สงวนๆ รู้จักไม่น้อยกว่า 6 ปี นับแต่เริ่ม ทำงานที่เบตง
ยิ่งกว่า นั้น เมีย นาย “โลเง็กซี่” เที่ยวไปกระซิบ เพื่อน ผู้หญิ่งคนที่รู้จักให้ออกจากตลาด เบตง ในวันที่ 28 ตุลาคม 2476 มีข่าวว่าจะมีการปล้นตลาด คำพูดนั้นดูแล้วมีเหตุผลจึงมีคนเชื่อ และอพยพ ออกจากเบตง แล้ว จำนวนนับ 100 คน ก่อนหน้านี้
คุณพระๆ พูดว่า “เป็นเรื่องยุยงให้เกิดความระส่ำ ระสาย ไม่ชอบด้วยหน้าที่ของพลเมือง ที่เข้ามาอาศัย พระบรมโภธิสมภาร”
อ่านต่อ ตอนที่ 4
