โต๊ะนิก ตอนจบ ศาลโต๊ะนิก ผู้วิเศษ โต๊ะนิก จาแว

โดย อิสมาแอล สาเระ นักประวัติศาสตร์มลายูเบตง

สันนิษฐานว่าศาลโต๊ะนิก สร้างโดยชาวจีน ที่มาอาศัยในเบตง เมื่อราวๆปี 2498 -2500 หลังจากที่ดินแปลงนี้ตกอยู่ในการครอบครอง ของ นาย วีระ ตัณทปุตตะ แล้ว

ส่วนใหญ่คนจีนมักจะสร้างศาลเจ้า ขึ้นมาในแผ่นดินที่ตนอาศัย เป็นการให้ความเคารพกับเจ้าของเดิม หรือผู้อาศัยเดิม เมื่อที่ดินแปลงนี้เดิมเป็นของ อดีต รายารามัน

มีชื่อฉายานามกล่าวขานกัน ที่เรียกว่า โต๊ะนิ หรือ โต๊ะนิก ( ต่วนโต๊ะนิก จาแว หรือ ต่วนโต๊ะนิก โต๊ะแลฮ์)  ศาลเจ้านี้จึงมีที่มาตามที่กล่าวมาข้างต้น  จะพบว่าในอีกหลาย จังหวัด ทางภาคใต้ ก็มีการตั้งศาลเจ้าจีน มีชื่อเจ้าเป็นเจ้ามาลายู อีกหลายแห่ง เช่นใน จ.สตูล จ.สงขลา  สำหรับก่อนหน้านั้นบนที่ดินแปลงนี้ จะมีเรือนปลูก อยู่ 3 หลัง

งานสมโภชย์ โต๊ะนิก จะจัดเป็นประจำทุกๆปี  เริ่มงานวันแรก เจ้าภาพจะจัดการละเล่น ถือเป็นเรื่องสำคัญ จะมีการทำพิธีเปิดงาน ก่อนค่ำ พิธีจะเริ่มด้วย การแสดง ศิลปะการต่อสู้ ของมลายู คือ สิละ 2-3 คู่  บ่งบอกถึงการเป็นเจ้า มลายู เพราะไม่มีการละเล่นหรือการแสดง ของ วัฒนธรรมอื่น ๆ เช่น ไทย หรือจีน

ในตอนเปิดพิธีงานสมโภชน์ประจำปี นักสิละนั้น จะมีอยู่หลายท่าน เช่น มีนาย เวาะแลอ์ นาย เจ๊ะหวัน นายหะมิ มะเทร์ จะมีดนตรีประกอบ การแสดงสิละ มีเครื่องบรรเลงพร้อม คือ มีกลองหลัก กลองให้จังหวะ มี ฆง ( ฆ้อง ) มีปี่ ชวา ช่วงหลังจะไม่มีปี่บรรเลง เมื่อนักสิลัตแสดงเสร็จ 2- คู่

หลังจากนั้น จะมีการ ทำ อัรวะห์ และดุอาอ์ ( ขอพรต่อพระเจ้า) เสร็จขอพร เป็นอันเสร็จพิธี หลังจากนั้นจึงแจกจ่าย อาหาร ให้กับมาผู้ร่วมพิธี อาหาร จะเป็น ข้าวเหนียว แกงแพะ ไก่ย่าง เป็นอัน เสร็จพิธี

ในช่วงหลัง ของการจัดงาน มุสลิม ก็ไม่ได้ไปร่วมงานพิธีเปิด งานสมโภชน์ โต๊ะนิก เพราะขั้นตอนการจัดงาน นั้น ได้เปลี่ยนแปลงไปจากรูปแบบ เดิม ทำให้เกิดความกังวลว่า จะขัดกับหลักศรัทธา ของศาสนา อิสลาม ต่อจากนั้นก็ไม่ทราบว่าเจ้าภาพเขาทำพิธีเปิดงานอย่างไร จนสุดท้ายก็ได้เลิกจัดงานสมโภชน์ โต๊ะนิก ที่เป็นงานประจำปี ที่มีมา ยาวนานหลายสิบปี
จุดเริ่มต้นงานสมโภชน์โต๊ะนิก

เริ่มต้นมีที่มาว่า สาเหตุที่มีการจัดงานสมโภชย์ โต๊ะนิกขึ้น  เพราะครั้งหนึ่ง มีเด็กนักเรียนในโรงเรียนแห่งนี้ เป็น โรค ผีเข้า หรือเจ้าเข้าอะไรสักอย่างนี้แหละ ( อุปทานหมู่)บรรดาครู คิดว่าเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นกับเด็กนักเรียนเป็นการกระทำของ โตะนิก ทีมีการกระทำที่ไม่สมควรในบริเวณนี้ ก็มีการแนะนำให้จัดงาน สมโภชย์โต๊ะนิ เป็นการขออภัยโทษ ในโรงเรียนขึ้นมา ตามความเชื่อของผู้เสนอ ก็เอาโต๊ะนิกเป็นเจ้า งาน ( ในสมัยนั้นคงยังไม่มีใครรู้ว่าโต๊ะนิก เป็นใคร) เล่าไปต่าง ๆนานา บางคนว่าเป็นอดีตเจ้าเมืองรามัน บางคนว่าเป็นคนใกล้ชิด บ้างว่าเป็นผู้มีวิชาเก่งกล้า บ้างว่าเป็นคนเลี้ยงช้าง บ้างว่าเป็นชื่อลูกสาวของเจ้าเมืองในอดีต ตามที่แต่ละคนได้รับข้อมูลมา

แม้แต่  ปัจจุบันนี้คนส่วนใหญ่ก็ยังไม่รู้ว่า จริง ๆแล้ว โต๊ะนิก ท่านเป็นใคร นามนี้เป็นปริศนามานาน จนกระทั่งได้มีการศึกษา อย่างจริงจัง ในเรื่องนี้ จึงได้รู้ว่า โต๊ะนิกท่านเป็นใคร
งานสมโภชย์ โต๊ะนิก สันนิษฐานว่าจัดครั้งแรก ในราวปี พ.ศ. 2510 ได้พูดคุยกับศิตย์เก่า คนหนึ่ง คุณ สามารถ จำนามสกุลไม่ได้ บ้านอยู่ ปากบาง บอกว่า เรียนจบ มัธยม ปีที่ 3 ในปี พ.ศ. 2509 รับ ใบสุทธิ ในปี ใบรับรองจบการศึกษาปี 2510) ในปีนั้น ยังไม่มีการจัดงานสมโภชย์ โตะนิก (พ.ศ 2509)

เรื่องราว ของโต๊ะนิก ก็ถึงบทสุดท้าย เนื้อหาในบทเขียน เท่าที่จะสามารถหาขัอมูลมาแบ่งปัน ได้อ่านและศึกษาร่วมกัน ขอบคุณที่ติดตามอ่านกันตลอดมา

หมายเหตุ..ผู้เขียนชอบที่จะเขียนว่า “โตะนิก “ มากกว่า คำเขียนว่า “ โตะนิ “เพราะ ให้ความหมายตรงกับคำเดิม ภาษา มลายู “ Tok Nik” ต่างกับคำเขียนที่นิยมเขียนกันอยู่ในปัจจุบัน ไม่ตรงกันกับคำเดิมของภาษามลายู …..

Ismail sareh