“นกลูกแดง”ของคุณปู่ ตำนานนกเขาดังของตระกูล คณานุรักษ์

คนรุ่นเก่า ๆ ในประเทศไทยจะรู้จักปู่ผม นายอนันต์ คณานุรักษ์ ในฐานะที่เป็นผู้ที่ได้รับมอบหมายจากหลวงพ่อทวดเหยียบน้ำทะเลจืดให้เป็นผู้สร้างพระเครื่องหลวงพ่อทวดฯ วัดช้างไห้เป็นรุ่นแรกของวัดช้างไห้ และนับว่าเป็นรุ่นแรกของโลก เพราะก่อนหน้านั้นยังไม่เคยมีใครสร้างพระเครื่องหลวงพ่อทวดฯมาก่อนเลย

แต่ปู่อนันต์ คณานุรักษ์ ยังเป็นที่รู้จักกันทั่วไปในอีกสังคมหนึ่ง นั่นคือสังคมชวาวงศ์ หรือสังคมของผู้นิยมเลี้ยงนกเขาชวาหรือนกเขาเล็ก เพราะปู่เป็นเจ้าของนกที่ได้ชื่อว่ามีชื่อเสียงโด่งดังมากในสมัยกึ่งพุทธกาล นั่นคือ “นกลูกแดง”

“นกลูกแดง” เป็นลูกนกเขาชวาป่าที่จับได้จากแถวตำบลคลอง ๑๘ ฉะเชิงเทรา ประมาณ พ.ศ.๒๔๙๒ ในขณะที่จับมานั้นมีอายุประมาณ ๓ ปี เจ้าของเดิมได้เลี้ยงไว้ประมาณ ๔ ปี จึงขายให้นายดาโอ๊ะ อาเนาะซูงา ในราคา ๖๐๐ บาท ลุงบุญล้อม (โป้โฮ่ง) กุลโชติ หลานชายปู่ได้ขอซื้อต่อมาในราคาทุน ๖๐๐ บาท และให้นกราคา ๑,๒๐๐ บาทแก่นายดาโอ๊ะไปอีก ๑ ตัว เท่ากับซื้อมาในราคา ๑,๘๐๐ บาท ปู่ได้ซื้อต่อจากลุงบุญล้อมในราคา ๑,๘๐๐ บาท ในปี พ.ศ.๒๔๙๖

เมื่อปู่นำ “นกลูกแดง” มาเลี้ยงได้ประมาณ ๓-๔ เดือน ก็ขันเปิดปลายใหญ่ ๔ จังหวะ เป็นนกเสียงใหญ่ที่มีต้นยาว จังหวะกลางดัง ระ กะ ตะ แล้วปลายดัง โก้ง ขันเป็นจังหวะช้า ๆ แต่แว่วกังวาฬดี ปู่นำไปประกวดเสียงที่ไหนก็ได้รับรางวัลชนะเลิศเสมอ

วันที่ ๗ กุมภาพันธ์ พ.ศ.๒๕๐๖ มีงานเมตตาบันเทิงหาเงินโดยเสด็จพระราชกุศล มีการแข่งขันนกเขาชวาด้วย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลที่ ๙ ได้เสด็จไปเปิดงาน ทรงมีพระราชปฏิสันถารกับกรรมการจัดการแข่งขันนกเขาชวา และได้มีพระราชดำรัสถามถึง “นกลูกแดง” กับพลเอกหลวงชาญชิตชิงชัย นายกสมาคมนกเขาชวาแห่งประเทศไทย ว่าทรงทราบจากข่าวโทรทัศน์ว่ามีนกเขาชื่อเสียงโด่งดังจากปัตตานีมาแข่งด้วย
พลเอกหลวงชาญชิตชิงขัยได้กราบบังคมทูลว่า “นกลูกแดง” เป็นของนายอนันต์ คณานุรักษ์ เดิมจะนำมาแข่งในงานนี้ด้วย แต่เมื่อทราบว่าไม่มีถ้วยพระราชทานเป็นรางวัลจึงเปลี่ยนใจไม่ได้ส่งเข้าแข่งขัน พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯทรงแย้มพระสรวลแล้วมีพระราชดำรัสถามต่อว่าได้ข่าวว่ามีราคาแพงมากมีคนขอแลกกับรถเบนซ์จริงหรือไม่ พลเอกหลวงชาญชิตชิงชัยกราบบังคมทูลว่าจริง แต่เจ้าของไม่ยอมขายเพราะมีฐานะดีอยู่แล้ว

ปู่อนันต์เลี้ยง “นกลูกแดง” อยู่ ๑๑ ปี จน “นกลูกแดง” มีอายุประมาณ ๑๘ ปี ก็ตายจากไปเมื่อเวลา ๑๕.๐๐ น. วันที่ ๒๔ มิถุนายน พ.ศ.๒๕๐๗

ปู่อนันต์บันทึกไว้ว่า…
…..“นับเป็นการสูญเสียของรักเป็นอย่างยิ่งถึงเสียน้ำตา ครั้งมีชีวิตอยู่แม้เศรษฐีคนใดจะให้ราคาเรือนแสนบาท เราก็ไม่ยอมขาย เพราะความรักและเกียรติของเรา แต่ที่สุดก็เป็นของไม่เที่ยง”…..

ปู่ได้ใช้ผ้าห่อซาก “นกลูกแดง” เก็บไว้ในตู้ข้างโต๊ะหมู่พระบูชาของปู่ น่าเสียดายไม่ทราบว่าปัจจุบันซาก “นกลูกแดง” ถูกนำไปทำอะไรที่ไหน

#จาก “คำให้การเด็กหัวตลาด ตอนที่ ๔๒”
โดย fb: คุณหมอปานเทพ คณานุรักษ์