ขอนำพาทุกๆท่านมารู้จักและสัมผัสกับ ชุมชนหนึ่งในต.บ้านแป้น อ.สายบุรี จ.ปัตตานี แหล่ง นา ภูเขา มะพร้าว ชุมชนที่ยังคงความงามทางธรรมชาติที่บริสุทธ์ ด้วยความอุดมสมบูรณ์ทางการเกษตร และภูมิสภาพสิ่งแวดล้อมอันสวยงาม มีแหล่งน้ำ หล่อเลี้ยงสวนนาข้าวหลายพันไร่ สวนมะพร้าว และพื้นที่เกษตรกรรมซึ่งเป็นแหล่งเพาะปลูกมาอย่างยาวนาน อาชีพเกษตรกรตามวิถีพอเพียงเลี้ยงดูปากท้องของชุมชนตลอดมา
แต่เมื่อไม่นานมานี้ มีปัญหาแหล่งน้ำไม่เพียงพอเกิดปัญหาส่งผลกระทบตามมา ทำให้ชาวบ้านต้องขึ้นไปสำรวจต้นน้ำและประชุมร่วมกันเพื่อสามารถจัดการกับแหล่งน้ำของตน ได้สร้างจิตสำนึกการเป็นเจ้าของร่วมกัน มีการปรับปรุงฝายหิน สร้างบ่อเก็บน้ำ จัดการสร้างบริหารจัดการน้ำประปาภูเขา สร้างฝายเกษตรด้านล่าง มีการติดมิเตอรน้ำ เพื่อให้ชาวบ้านได้ใช้น้ำอย่างรู้คุณค่าและหวงแหน ได้ออกแบบการใช้น้ำจนสามารถต่อยอดผลิตเป็นน้ำดื่มน้ำใช้ทุกครัวเรือน
ทางสถาบันส่งเสริมและพัฒนามูลนิธิปิดทองหลังพระฯได้เข้ามาช่วยส่งเสริมและแก้ปัญหาให้กับชุมชน เช่นการทำบัญชีลดรายจ่ายในครัวเรือนให้กับชาวบ้าน รวมทั้งศึกษาเรียนรู้การต่อยอด เพิ่มมูลค่าทางการเกษตร ให้ชุมชนเข้มแข็งมากยิ่งขึ้น จากผลผลิตทางการเกษตรแบบนวัตกรรมใหม่มาเสริม ใชัปุ๋ยที่ผลิตเองจากขุยมะพร้าว มูลสัตว์ มาใช้ประโยชน์ทั้งหมด กับสวนดั้งเดิมทางเศรษฐกิจที่มีอยู่แล้ว คือมะพร้าว และข้าว จนทำให้ชุมชนได้ผลผลิตมากยิ่งขึ้น และยังเพิ่มเติมด้วยการปลูกพืชพันธ์เกษตรใหม่ๆ แบบจากต้นน้ำกลางน้ำสู่ปลายน้ำใช้ปลูกแบบเกษตรอินทรีย์ เช่นผักสลัด ผักสวนครัว แปลงสมุนไพร เพื่อผลิตยาสมุนไพร ป้อนให้กับโครงการของรพ.สมเด็จยุพราชสายบุรี สร้างรายได้ให้กับชุมชนอย่างต่อเนื่ิองตลอดทั้งปี
นายสุรเดช เทพเสาร์เจ้าหน้าที่สถาบันส่งเสริมและพัฒนามูลนิธิปิดทองหลังพระฯ เปิดเผยว่า ที่นี่จะมีการจัดการอยู่5กลุ่ม กลุ่มแรกจะเป็นกลุ่ม น้ำหลักๆคือการบริหารจัดการน้ำ นำน้ำจากฝายมาใช้ในหมู่บ้าน โดยการต่อยอดกับเกษตรปลูกผักรอบบ้าน สามารถลดค่าใช้จ่าย20บาทต่อวัน อันที่2 นำชาวบ้านเกษตรกรหัวไวใจสู้ มารวมกลุ่มกันทำเกษตรแปลงรวมมีพื้นที่2ไร่กว่าทั้งหมด23 รายทำเกษตรเพิ่มรายได้ตลอดปี ส่งผักต่างๆเช่นผักสลัดสู่ตลาดต่างๆส่วนกลุ่มที่3คือกลุ่มสมุนไพร ร่วมมือกับรพ.สมเด็จยุพราชสายบุรี จากต้นน้ำสู่ปลายน้ำ ปลูกไพรปลูกขมิ้น ตะไคร้ และมีการแปรรูปจากส่งเสริมพันธ์พืชศูนย์ยะลามาช่วย ส่วนที่4 คือกลุ่มมะพร้าว แบ่งงานย่อยไปอีก2งาน คือเปลือกมะพร่าวมาผลิตขุยมะพร้าวไปส่งขายอีกส่วนคือเพิ่มผลผลิตมะพร้าวต่อต้น จาก40ลูกเป็น60ลูกต่อต้น/ปี และสุดท้ายกลุ่มดูแลน้ำ การติดมิเตอรน้ำเพื่อนำเงินมาส่งเสริมพัฒนาด้านอื่นๆต่อไป
นาย จเร ราชแก้ว ตัวแทนกลุ่มเกษตรหลังบ้านกล่าวว่าได้มีการปลูกผักข้างบ้านจากการจัดการน้ำได้แล้วซึ่งสถาส่งเสริมกิจกรรมปิดทองหลังพระได้มาช่วยแล้ว ขณะนี้เราได้ปลูกผักข้างบ้าน ปลูกผักหลากชนิด มากมายหลายชนิดในครัวเรือน และรอบๆบ้านมากถึง30 ชนิด สามารถนำมาใช้มากิน และขายได้ด้วย ลดค่าใช้จ่ายในครัวเรือนได้มากยิ่งขึ้น ตลอดจนสวนของผมเป็นแปลงต้นแบบเป็นแปลงผักตัวอย่างให้กับชาวบ้านได้นำมาเรียนรู้นำไปใช้ เช่นการปลูกผักต่างๆ ถั่ว และทั้งดอกไม้สวยงามเสริมอีกด้วยครับ
นี่เป็นชุมชนต้นแบบอีกตัวอย่างหนึ่งของความสำเร็จในชายแดนภาคใต้ การจัดการปัญหาร่วมกัน ที่ยึดถือหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ร่วมจัดการ ร่วมสร้าง ด้วยรักสามัคคี มีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นความเข้มแข็งของชุมชน จะนำมาซึ่งคงามสงบและเกิดสันติสุขอย่างยั่งยืนต่อไป
ทีมข่าว@ชายแดนใต้
