มารู้จักที่ มาของคำว่า หาดใหญ่กันค่ะ หาดใหญ่ เป็นคำที่ปรากฏในหลักฐานทางประวัติศาสตร์ จากคำบอกเล่าของผู้สูงอายุในชุมชน ชื่อ หาดใหญ่ มีสองที่มา
ทีมาแรกว่าหาดใหญ่ได้ชื่อมาจากต้นมะหาดซึ่งเป็นต้นไม้ใหญ่ แผ่กิ่งก้านสาขากว้างขวางก่อให้เกิดร่มเงา กลายเป็นที่พักร้อนแก่ผู้คน หมู่บ้านที่ตั้งอยู่บริเวณต้นมะหาด ภาคใต้นิยมตัดคำพูดให้สั้นลง ต่อมาจึงกลาย ใช้เป็นคำว่าหาดใหญ่ แทน
และอีกที่มาคือคำว่าหาดใหญ่ กล่าวกันว่าชุมชนนั้นเริ่มต้นบริเวณคลองอู่ตะเภา ซึ่งเป็นคลองที่มีขนาดกว้าง มีปริมาณน้ำไหลผ่านตลอดทั้งปีสามารถใช้เป็นเส้นทางสัญจรไปมาได้ บริเวณ ริมคลองอู่ตะเภาใกล้ใกล้กับที่ว่าการอำเภอในปัจจุบัน เป็นท่าเรือสำหรับขนถ่าย สินค้าจากภายในประเทศและต่างประเทศ คือขนถ่ายสินค้าจากสะเดาและไทรบุรี เพื่อขนส่งสินค้าทางเรือไปยังเมืองสงขลาต่อไป จึงเรียกชื่อบริเวณนี้ว่า ท่าหาดใหญ่
หาดใหญ่ในอดีต จากคำอธิบายนี้ ทำให้ทราบว่า ที่แห่งนี้ไม่ได้เป็นเพียงท่าสินค้าของคนไทย สินค้าและผู้โดยสารเท่านั้นแต่คือจุดยุทธศาสตร์สำคัญสำหรับป้องกันเมืองสงขลา และเมืองที่อยู่เหนือขึ้นไป จากการโจมตีทางใต้อีกด้วย
ส่วนคำว่าทุ่งหาดใหญ่ หลักฐานทางประวัติศาสตร์กล่าวว่า ในปีพ.ศ 2381 เกิดกบฏที่เมืองไทรบุรีพระยาไทรบุรีแสงได้ใช้พื้นที่บริเวณทุ่งหาดใหญ่เป็นที่รวบรวมกำลังพลจากเมืองนครศรีธรรมราช และพัทลุงจำนวนประมาณ 1200 คนและจัดซื้อข้าวจากเมืองสงขลาได้ 20 เกวียนแล้วยกพลได้ยึดเมืองไทรบุรีได้สำเร็จ
หลังกบฏเมืองไทรบุรีสิ้นสุดลงสงขลา กับไทรบุรี ผ่านทางหาดใหญ่ พะสง พังลา และสะเดา มีมากขึ้น จนกลายเป็นเส้นทาง ข้าม คาบสมุทรที่สำคัญ เคยเป็นเส้นทางติดต่อกับไทรบุรีและปีนัง
ในปีพ. ศ 2405 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 4 ได้โปรดเกล้าให้เริ่มสร้างถนนเชื่อมต่อระหว่างสงขลา ถึงไทรบุรี นับเป็นถนนมาตรฐานทางรถม้าสายแรกของประเทศไทย ข้ามคาบสมุทร เชื่อมอ่าวไทยฝั่งตะวันออก กับทะเลอันดามันฝั่งตะวันตก ส่งผลให้สงขลากลายเป็นศูนย์กลางการติดต่อทั้งทางบกและทางน้ำ บริเวณตอนกลางของคาบสมุทรมลายู และส่งผลให้หาดใหญ่กลายเป็นจุดผ่านที่สำคัญของเส้นทางดังกล่าว ต่อมาจึงกลายเป็นเมืองสำคัญ และพัฒนา วิวัฒนาการ มาเป็นเมืองหาดใหญ่ ในปัจจุบัน
ขอบคุณข้อมูล เลสาบเรา 2/ ทีมข่าว@ชายแดนใต้